سفر بارداری سگ و دانستنیهایی که با ۲۰ نکته کاربردی جذابتر میشود
اگر سگ دوست داشتنی شما باردار است، تبریک میگوییم! این دوران پر از هیجان و مسئولیت است. برای اطمینان از یک بارداری سالم و تولههایی شاداب، آگاهی از نکات مهم بارداری سگ ضروری است. در این مقاله، ۲۰ نکته کلیدی را بررسی میکنیم که به شما در این مسیر کمک خواهند کرد.
مدت زمان بارداری سگ:
به طور معمول، بارداری سگ بین ۵۸ تا ۶۸ روز طول میکشد، اما این زمان میتواند کمی متغیر باشد.
- ✔️
۱. تشخیص زودهنگام بارداری:
تشخیص بارداری در مراحل اولیه میتواند دشوار باشد. دامپزشک میتواند با بهرهگیری از سونوگرافی (حدوداً ۲۵ روز پس از جفتگیری) یا آزمایش خون (حدوداً ۳۰ روز پس از جفتگیری) بارداری را تشخیص دهد. - ✔️
۲. علائم بارداری:
علائم بارداری میتواند شامل افزایش وزن، تغییر در اشتها، تهوع صبحگاهی (در برخی موارد)، بزرگ شدن نوک پستانها و تغییر در رفتار باشد. - ✔️
۳. مراجعه منظم به دامپزشک:
در طول بارداری، سگ خود را به طور منظم برای معاینه به دامپزشک ببرید. دامپزشک میتواند سلامت مادر و جنینها را بررسی کند. - ✔️
۴. تغذیه مناسب:
تغذیه مناسب در دوران بارداری بسیار مهم است. با مشورت دامپزشک، غذای با کیفیت و مغذی برای سگ باردار تهیه کنید. - ✔️
۵. افزایش تدریجی غذا:
در طول بارداری، به تدریج مقدار غذای سگ را افزایش دهید، مخصوصا در سه هفته آخر بارداری. - ✔️
۶. مکملهای ویتامینی:
ممکن است دامپزشک مکملهای ویتامینی خاصی را برای سگ باردار توصیه کند. خودسرانه به سگ خود مکمل ندهید. - ✔️
۷. ورزش سبک:
فعالیت بدنی سبک در طول بارداری مفید است، اما از ورزشهای سنگین و پرفشار خودداری کنید. - ✔️
۸. فراهم کردن محیط آرام:
یک محیط آرام و بدون استرس برای سگ باردار فراهم کنید. - ✔️
۹. آماده کردن لانه زایمان:
حدود دو هفته قبل از زایمان، یک لانه زایمان مناسب و راحت برای سگ خود آماده کنید. - ✔️
۱۰. کنترل وزن:
مراقب باشید که سگ شما بیش از حد وزن اضافه نکند. چاقی میتواند زایمان را دشوار کند. - ✔️
۱۱. مراقبت از انگلها:
در طول بارداری، همچنان از داروهای ضد انگل برای سگ خود استفاده کنید. با دامپزشک خود در مورد داروهای بیخطر مشورت کنید. - ✔️
۱۳. توجه به علائم خطر:
در صورت مشاهده هرگونه علائم خطرناک مانند خونریزی، استفراغ شدید، بیحالی یا تب، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید. - ✔️
۱۴. یادگیری علائم زایمان:
با علائم زایمان آشنا شوید تا بتوانید در صورت نیاز به سگ خود کمک کنید. - ✔️
۱۵. کمک در زایمان:
معمولاً سگها به تنهایی زایمان میکنند، اما ممکن است در برخی موارد به کمک شما نیاز داشته باشند. - ✔️
۱۷. مراقبت از تولهها:
تولهها را به طور منظم وزن کنید و از سلامت آنها مطمئن شوید. - ✔️
۱۸. تغذیه تولهها:
تولهها را به طور منظم شیر دهید یا با شیر خشک مخصوص تولهها تغذیه کنید. - ✔️
۱۹. مراقبتهای بهداشتی تولهها:
با دامپزشک خود در مورد مراقبتهای بهداشتی لازم برای تولهها مشورت کنید، مانند انگلزدایی و واکسیناسیون. - ✔️
۲۰. صبور باشید:
بارداری و زایمان میتواند استرسزا باشد. صبور باشید و به سگ خود عشق و حمایت نشان دهید.
نگهداری از سگ باردار:
علاوه بر تغذیه مناسب، نگهداری از سگ باردار شامل فراهم کردن یک محیط آرام و تمیز، جلوگیری از استرس و مراقبتهای بهداشتی منظم است.
20 نکته بارداری سگ: راهنمای جامع
1. مدت زمان بارداری سگ
دوران بارداری سگ معمولاً بین 58 تا 68 روز طول میکشد. این دوره از زمان لقاح تخمک تا زایمان تولهها محاسبه میشود. دقت داشته باشید که این یک بازه تقریبی است و ممکن است در برخی سگها کمی کوتاهتر یا طولانیتر باشد. برای تعیین دقیقتر زمان زایمان، میتوانید از سونوگرافی یا رادیوگرافی (بعد از 45 روز) استفاده کنید. بهترین راه برای آمادگی، شناخت دقیق مراحل بارداری سگ و توجه به تغییرات بدنی و رفتاری او است. برنامهریزی دقیق و مراقبتهای پیشگیرانه میتواند بارداری سالم و موفقی را برای سگ شما رقم بزند. توجه به نژاد سگ نیز در تعیین طول دوره بارداری مهم است، زیرا برخی نژادها ممکن است دوره بارداری کوتاهتری داشته باشند.
2. نشانههای بارداری اولیه در سگ
نشانههای بارداری در سگ ممکن است در ابتدا نامحسوس باشند، اما با گذشت زمان، آشکارتر میشوند. یکی از اولین نشانهها، افزایش وزن و اشتهای سگ است. او ممکن است بیشتر از حد معمول غذا بخورد. تهوع صبحگاهی نیز در برخی سگها دیده میشود، اما این علامت در همه سگها رخ نمیدهد. تغییرات رفتاری مانند بیحالی، کمفعالیتی، یا برعکس، وابستگی بیش از حد به صاحب نیز میتواند از نشانههای بارداری باشد. بزرگ شدن نوک پستانها (Teats) نیز از نشانههای فیزیکی بارداری است که معمولاً پس از حدود سه هفته قابل مشاهده است. در برخی موارد، ترشحات شفاف از واژن نیز ممکن است مشاهده شود، اما این مورد همیشه رخ نمیدهد. بهترین راه برای تأیید بارداری، مراجعه به دامپزشک و انجام سونوگرافی است که معمولاً بعد از 25 روز از لقاح قابل انجام است.
3. اهمیت تغذیه مناسب در دوران بارداری
تغذیه مناسب در دوران بارداری سگ بسیار حیاتی است، زیرا هم برای سلامت مادر و هم برای رشد صحیح تولهها ضروری است. در ابتدای بارداری، نیازهای غذایی سگ تغییر چندانی نمیکند، اما با پیشرفت بارداری، نیاز به پروتئین و کالری افزایش مییابد. توصیه میشود که از غذای با کیفیت بالا و مخصوص تولهها (Puppy Food) استفاده کنید، زیرا این نوع غذاها حاوی مواد مغذی مورد نیاز برای رشد تولهها هستند. از دادن مکملهای غذایی بدون مشورت با دامپزشک خودداری کنید، زیرا مصرف بیش از حد برخی ویتامینها و مواد معدنی میتواند مضر باشد. تعداد وعدههای غذایی را افزایش دهید، اما حجم هر وعده را کاهش دهید تا از فشار بر معده سگ جلوگیری شود. در اواخر بارداری، ممکن است سگ شما اشتهای کمتری داشته باشد، بنابراین سعی کنید غذاهای خوشطعم و باکیفیت به او بدهید.
4. مکمل های غذایی در بارداری سگ
بهرهگیری از مکملهای غذایی در دوران بارداری سگ باید با احتیاط و تحت نظر دامپزشک انجام شود.برخی از مکملها مانند اسید فولیک (فولات) ممکن است برای جلوگیری از نقصهای مادرزادی در تولهها مفید باشند.کلسیم نیز برای رشد استخوانهای تولهها ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن میتواند مشکلاتی را ایجاد کند.روغن ماهی حاوی امگا 3 نیز میتواند به سلامت پوست و موی مادر و تولهها کمک کند و همچنین برای رشد مغز تولهها مفید است.از دادن مکملهای حاوی ویتامین A در دوزهای بالا خودداری کنید، زیرا میتواند برای تولهها مضر باشد.
همیشه قبل از شروع هر نوع مکمل غذایی با دامپزشک خود مشورت کنید تا دوز مناسب را تعیین کند و از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
بهترین رویکرد، تغذیه سگ با غذای باکیفیت و مخصوص بارداری است که تمامی مواد مغذی مورد نیاز را به میزان مناسب فراهم کند.
5. اهمیت مراجعه به دامپزشک
مراجعه منظم به دامپزشک در دوران بارداری سگ بسیار مهم است تا سلامت مادر و تولهها تضمین شود. دامپزشک میتواند بارداری را تأیید کند، وضعیت سلامت سگ را ارزیابی کند و توصیههای لازم در مورد تغذیه و مراقبت را ارائه دهد. سونوگرافی و رادیوگرافی میتوانند برای تعیین تعداد تولهها و ارزیابی سلامت آنها استفاده شوند. دامپزشک میتواند واکسیناسیونها و انگلتراپیهای لازم را انجام دهد تا از انتقال بیماریها به تولهها جلوگیری شود. در صورت بروز هرگونه مشکل یا علامت غیرعادی، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید. دامپزشک میتواند به شما در آمادهسازی برای زایمان کمک کند و در صورت نیاز، سزارین را توصیه کند.
6. آماده سازی لانه زایمان
آمادهسازی لانه زایمان (Whelping Box) از چند هفته قبل از زایمان ضروری است تا سگ احساس امنیت و راحتی کند.لانه باید در یک مکان آرام، گرم و دور از رفت و آمد باشد.اندازه لانه باید به گونهای باشد که سگ بتواند به راحتی در آن بچرخد و دراز بکشد، و تولهها نیز فضای کافی داشته باشند.کف لانه را با روزنامه، حوله یا پتوهای نرم بپوشانید تا تولهها راحت باشند و نظافت آن آسان باشد.سعی کنید سگ را به لانه عادت دهید تا قبل از زایمان، آن را به عنوان مکان امن خود بپذیرد.
لانه را در مکانی قرار دهید که سگ بتواند به راحتی به شما دسترسی داشته باشد و شما نیز بتوانید او را زیر نظر داشته باشید.
از قرار دادن لانه در مکانهای سرد و مرطوب خودداری کنید، زیرا تولهها در روزهای اول زندگی به گرمای زیادی نیاز دارند.
7. نشانه های نزدیک شدن به زایمان
کاهش دما: دمای بدن سگ معمولاً 24 ساعت قبل از زایمان حدود یک درجه سانتیگراد کاهش مییابد. بیاشتهایی: سگ ممکن است در روزهای قبل از زایمان اشتهای خود را از دست بدهد. بیقراری: سگ ممکن است بیقرار شود، مدام راه برود، لانه را خراش دهد و به دنبال مکانی برای زایمان بگردد. ترشحات واژن: ترشحات شفاف یا مخاطی از واژن ممکن است مشاهده شود. انقباضات رحم: انقباضات رحم ممکن است با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نباشند، اما سگ ممکن است احساس ناراحتی کند. تنفس سریع: سگ ممکن است تنفس سریع و سطحی داشته باشد. در صورت مشاهده هر یک از این نشانهها، آماده باشید و در صورت نیاز با دامپزشک تماس بگیرید.
8. مراحل زایمان سگ
زایمان سگ معمولاً شامل سه مرحله است: مرحله اول، مرحله دوم و مرحله سوم.مرحله اول: این مرحله با انقباضات رحم آغاز میشود و ممکن است تا 24 ساعت طول بکشد.در این مرحله، سگ بیقرار است و به دنبال مکان مناسب برای زایمان میگردد.مرحله دوم: این مرحله با خروج اولین توله آغاز میشود.انقباضات رحم قویتر میشوند و سگ زور میزند.معمولاً بین هر توله 30 دقیقه تا 2 ساعت فاصله است.مرحله سوم: پس از خروج هر توله، جفت (Placenta) نیز خارج میشود.سگ ممکن است جفت را بخورد که این کار طبیعی است و به تولید شیر کمک میکند.
در طول زایمان، مراقب سگ باشید و در صورت نیاز به او کمک کنید.
اگر زایمان بیش از حد طول کشید یا سگ دچار مشکل شد، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید.تولهها باید بلافاصله پس از تولد شروع به شیر خوردن کنند.اگر تولهای نتوانست شیر بخورد، با دامپزشک مشورت کنید.پس از زایمان، لانه را تمیز کنید و از سلامت مادر و تولهها مطمئن شوید.
9. مراقبت از توله سگ های تازه متولد شده
مراقبت از توله سگهای تازه متولد شده بسیار مهم است تا آنها سالم و قوی رشد کنند. تولهها باید در یک محیط گرم و تمیز نگهداری شوند. دمای مناسب برای تولهها در هفته اول زندگی حدود 30 درجه سانتیگراد است. تولهها باید به طور منظم شیر بخورند. در صورت عدم توانایی مادر در شیردهی، باید از شیر خشک مخصوص تولهها استفاده کنید. تولهها نیاز به تحریک برای دفع ادرار و مدفوع دارند. مادر معمولاً این کار را انجام میدهد، اما اگر مادر نتواند، باید با یک پارچه نرم و مرطوب ناحیه تناسلی تولهها را ماساژ دهید. ناخنهای تولهها را به طور مرتب کوتاه کنید تا به مادر آسیب نرسانند. وزن تولهها را به طور روزانه بررسی کنید تا از رشد صحیح آنها مطمئن شوید. واکسیناسیون و انگلتراپی تولهها باید طبق نظر دامپزشک انجام شود.
10. مشکلات احتمالی در دوران بارداری و زایمان
دوران بارداری و زایمان سگ ممکن است با مشکلاتی همراه باشد که نیاز به توجه و مراقبت ویژه دارند.مسمومیت بارداری (Eclampsia): این مشکل به دلیل کمبود کلسیم در خون رخ میدهد و میتواند باعث تشنج و مرگ شود.علائم آن شامل بیقراری، لرزش عضلات و تشنج است.دیستوشی (Dystocia): این مشکل به معنای زایمان سخت است و میتواند به دلیل بزرگی تولهها، قرارگیری نامناسب تولهها در رحم، یا ضعف رحم رخ دهد.عفونت رحم (Pyometra): این مشکل به دلیل عفونت باکتریایی در رحم رخ میدهد و میتواند تهدید کننده زندگی باشد.
علائم آن شامل تب، بیاشتهایی و ترشحات چرکی از واژن است.
سقط جنین: سقط جنین میتواند به دلیل عوامل مختلفی مانند عفونتها، ضربه، یا مشکلات ژنتیکی رخ دهد.مردهزایی: مردهزایی به معنای تولد تولههای مرده است که میتواند به دلیل مشکلات مختلفی در طول بارداری یا زایمان رخ دهد.در صورت مشاهده هر یک از این مشکلات، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید.مراقبتهای پیشگیرانه و مراجعه منظم به دامپزشک میتواند از بروز بسیاری از این مشکلات جلوگیری کند.
11. ورزش و فعالیت بدنی در بارداری
ورزش و فعالیت بدنی ملایم در دوران بارداری برای سلامت سگ و رشد مناسب تولهها ضروری است. در ابتدای بارداری، سگ میتواند فعالیتهای روزمره خود را ادامه دهد، اما از فعالیتهای سنگین و پرخطر خودداری کنید. پیادهرویهای کوتاه و منظم میتواند به حفظ سلامت جسمی و روحی سگ کمک کند. با پیشرفت بارداری، فعالیتها را کاهش دهید و بیشتر به استراحت سگ توجه کنید. از فعالیتهایی که ممکن است باعث ضربه به شکم سگ شوند، خودداری کنید. بهترین راه، توجه به نشانههای خستگی و ناراحتی سگ است و بر اساس آن فعالیتها را تنظیم کنید.
12. دارو و واکسیناسیون در دوران بارداری
مصرف دارو و انجام واکسیناسیون در دوران بارداری سگ باید با احتیاط و تحت نظر دامپزشک انجام شود. برخی از داروها میتوانند برای جنین مضر باشند و باعث نقصهای مادرزادی شوند. واکسیناسیون در دوران بارداری میتواند ایمنی تولهها را پس از تولد افزایش دهد، اما برخی واکسنها ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشند. حتماً قبل از مصرف هر نوع دارو یا انجام واکسیناسیون با دامپزشک خود مشورت کنید. در صورت نیاز به مصرف دارو، از داروهای (safe) برای دوران بارداری استفاده کنید و دوز مناسب را رعایت کنید. بهترین راه، پیشگیری از بیماریها و حفظ سلامت سگ قبل از بارداری است. واکسنهای ضروری را قبل از بارداری انجام دهید و از تماس سگ با حیوانات بیمار خودداری کنید.
13. انگل تراپی در دوران بارداری
انگلتراپی در دوران بارداری سگ برای جلوگیری از انتقال انگلها به تولهها ضروری است. انگلها میتوانند از طریق جفت یا شیر مادر به تولهها منتقل شوند و باعث بیماری و ضعف آنها شوند. از داروهای ضد انگل (safe) برای دوران بارداری استفاده کنید و دوز مناسب را رعایت کنید. حتماً قبل از انجام انگلتراپی با دامپزشک خود مشورت کنید. برخی از داروهای ضد انگل ممکن است برای جنین مضر باشند. بهترین زمان برای انگلتراپی، قبل از بارداری و در اواخر بارداری است. محیط زندگی سگ را تمیز نگه دارید و از تماس او با مدفوع حیوانات دیگر خودداری کنید.
14. بهداشت و نظافت سگ باردار
حفظ بهداشت و نظافت سگ باردار برای جلوگیری از عفونتها و حفظ سلامت او و تولهها ضروری است. به طور منظم سگ را برس بکشید تا موهای مرده و گرهها از بین بروند. ناخنهای سگ را به طور مرتب کوتاه کنید تا از آسیب به خود و دیگران جلوگیری شود. دندانهای سگ را تمیز کنید تا از بیماریهای لثه جلوگیری شود. محل زندگی سگ را تمیز نگه دارید و از تجمع آلودگیها جلوگیری کنید. در صورت نیاز، سگ را حمام کنید، اما از شامپوهای ملایم و (safe) برای دوران بارداری استفاده کنید. پس از حمام، سگ را به طور کامل خشک کنید تا از سرماخوردگی جلوگیری شود.
15. استرس و اضطراب در دوران بارداری
استرس و اضطراب میتواند برای سگ باردار و تولههایش مضر باشد. سعی کنید محیط آرام و امنی برای سگ فراهم کنید. از تغییرات ناگهانی در برنامه روزانه سگ خودداری کنید. به سگ توجه و محبت کافی نشان دهید. از تنبیه و سرزنش سگ خودداری کنید. در صورت مشاهده علائم استرس و اضطراب، با دامپزشک مشورت کنید. برخی از علائم استرس و اضطراب شامل بیقراری، لرزش، تنفس سریع، و بیاشتهایی است. لانه زایمان را آماده کنید و سگ را به آن عادت دهید. وسایل ضروری مانند حوله، دستکش، قیچی استریل و بتادین را آماده کنید. در صورت نیاز، تولهها را تمیز کنید و ناف آنها را با قیچی استریل ببرید و با بتادین ضدعفونی کنید. در صورت بروز هرگونه مشکل، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید. آرامش خود را حفظ کنید و به سگ اعتماد به نفس بدهید. 
17. تغذیه بعد از زایمان
تغذیه مناسب بعد از زایمان برای تولید شیر کافی و حفظ سلامت مادر ضروری است. به سگ غذای باکیفیت و مخصوص تولهها (Puppy Food) بدهید. تعداد وعدههای غذایی را افزایش دهید و به سگ اجازه دهید هر چقدر که میخواهد غذا بخورد. از دادن مکملهای غذایی بدون مشورت با دامپزشک خودداری کنید. به سگ غذای مقوی و پرانرژی بدهید تا بتواند انرژی از دست رفته را جبران کند. از دادن غذاهای مضر و پرچرب به سگ خودداری کنید.
18. مراقبت از سگ بعد از زایمان
مراقبت از سگ بعد از زایمان برای جلوگیری از عفونتها و حفظ سلامت او و تولهها ضروری است. لانه زایمان را تمیز نگه دارید و روزانه تعویض کنید. به طور منظم ناحیه تناسلی سگ را بررسی کنید و در صورت مشاهده هرگونه علامت عفونت، با دامپزشک تماس بگیرید. به سگ توجه و محبت کافی نشان دهید. از تماس سگ با حیوانات بیمار خودداری کنید. واکسیناسیون و انگلتراپی سگ را طبق نظر دامپزشک انجام دهید.
19. جدا کردن توله ها از مادر
جدا کردن تولهها از مادر باید به تدریج و در زمان مناسب انجام شود تا از آسیب روحی به مادر و تولهها جلوگیری شود. بهترین زمان برای شروع جدا کردن تولهها از مادر، حدود 6 تا 8 هفتگی است. در ابتدا، تولهها را برای مدت کوتاهی از مادر جدا کنید و به تدریج این مدت را افزایش دهید. به تولهها غذای جامد بدهید تا به تدریج به خوردن غذاهای جامد عادت کنند. به تولهها توجه و محبت کافی نشان دهید. در صورت مشاهده هرگونه مشکل، با دامپزشک مشورت کنید.
20. واگذاری توله ها
واگذاری تولهها باید به افراد مسئولیتپذیر و دلسوز انجام شود تا از سلامت و رفاه آنها اطمینان حاصل شود. قبل از واگذاری، تولهها را واکسینه و انگلتراپی کنید. به صاحبان جدید اطلاعات کافی در مورد تغذیه، مراقبت و تربیت تولهها بدهید. از صاحبان جدید بخواهید که در صورت بروز هرگونه مشکل، با شما تماس بگیرند. واگذاری تولهها را با دقت و مسئولیتپذیری انجام دهید. بهترین راه، پیدا کردن خانههای مناسب برای تولهها قبل از جدا کردن آنها از مادر است.
